Từ quán cà phê quen thuộc đầu ngõ đến cửa hàng thời trang online đang lên, mô hình kinh doanh hộ gia đình là “xương sống” và là nơi khởi nguồn của vô số giấc mơ khởi nghiệp tại Việt Nam. Trong nhiều năm, “thuế khoán” đã là một cơ chế đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với quy mô siêu nhỏ. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế số đang định hình lại mọi thứ, một sự thay đổi mang tính cấu trúc đang được đặt lên bàn nghị sự: một lộ trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai với hộ kinh doanh.
Đây không đơn thuần là một sự thay đổi về nghiệp vụ kế toán, mà là một tín hiệu cho thấy cuộc chơi đang trở nên chuyên nghiệp hơn, minh bạch hơn và cũng thách thức hơn. Liệu đây có phải là dấu chấm hết cho kỷ nguyên kinh doanh “đơn giản”? Hay là một bước đệm cần thiết để các hộ kinh doanh thực sự lớn mạnh? Hãy cùng EHOU phân tích sâu về lộ trình này.
Nội dung bài viết
Tại sao phải thay đổi? Khi “luật chơi” cũ không còn phù hợp
Thuế khoán, với sự tiện lợi của nó, đã bộc lộ những bất cập lớn trong bối cảnh mới:
- Thiếu minh bạch: Mức thuế ấn định thường không phản ánh chính xác doanh thu thực tế, gây thất thu cho ngân sách nhà nước.
- Tạo sự bất bình đẳng: Các hộ kinh doanh có doanh thu cao nhưng nộp thuế khoán thấp tạo ra môi trường cạnh tranh không công bằng với các doanh nghiệp phải kê khai chi tiết.
- Kìm hãm sự phát triển: Việc không có sổ sách, hóa đơn chứng từ rõ ràng khiến các hộ kinh doanh gặp khó khăn khi muốn tiếp cận vốn vay ngân hàng, gọi vốn đầu tư hay mở rộng quy mô một cách bài bản.
Chuyển sang kê khai chính là giải pháp để giải quyết các vấn đề trên, hướng đến một môi trường kinh doanh công bằng và chuyên nghiệp hơn cho tất cả mọi người.
“Giải mã” lộ trình chuyển đổi: Các cột mốc dự kiến
Thay vì một sự thay đổi đột ngột, lộ trình được đề xuất sẽ diễn ra theo từng giai đoạn, có thể bao gồm các bước đi chiến lược sau:
Giai đoạn 1: Phân loại và thí điểm
- Trước hết, các hộ kinh doanh sẽ được phân loại dựa trên quy mô, ngành nghề và doanh thu.
- Lựa chọn các hộ kinh doanh quy mô lớn, hoạt động trong các lĩnh vực có khả năng áp dụng công nghệ (như thương mại điện tử, nhà hàng, khách sạn) để áp dụng thí điểm phương pháp kê khai.
Giai đoạn 2: Khuyến khích và hỗ trợ
- Nhà nước sẽ ban hành các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ: cung cấp phần mềm kế toán miễn phí hoặc chi phí thấp, tổ chức các lớp tập huấn, đơn giản hóa thủ tục hành chính.
- Khuyến khích các hộ kinh doanh tự nguyện chuyển đổi thông qua các ưu đãi về thuế hoặc các lợi ích khác.
Giai đoạn 3: Mở rộng và áp dụng bắt buộc
- Sau khi đánh giá thành công của giai đoạn thí điểm và hỗ trợ, sẽ tiến tới áp dụng bắt buộc đối với các nhóm đối tượng đủ điều kiện.
- Lộ trình có thể kéo dài vài năm để đảm bảo thị trường có đủ thời gian thích ứng.
Tác động đa chiều: Ai hưởng lợi, ai đối mặt thách thức?
Người hưởng lợi:
- Nền kinh tế: Minh bạch hơn, giảm thất thu thuế.
- Doanh nghiệp làm ăn chân chính: Môi trường cạnh tranh trở nên công bằng hơn.
- Chính các hộ kinh doanh có tham vọng: Có sổ sách rõ ràng là “tấm vé thông hành” để tiếp cận các nguồn vốn chính thức, dễ dàng chứng minh năng lực tài chính và quản trị chuyên nghiệp hơn.
Người đối mặt thách thức:
- Đại đa số hộ kinh doanh nhỏ lẻ: Họ sẽ phải đối mặt với gánh nặng chi phí (thuê kế toán, mua phần mềm) và gánh nặng thời gian (học hỏi, tuân thủ các quy định phức tạp). Đây là rào cản lớn nhất cần được tháo gỡ.
“Bộ công cụ” cho các chủ kinh doanh: Chuẩn bị gì từ hôm nay?
Sự thay đổi là không thể tránh khỏi. Thay vì chờ đợi, các chủ kinh doanh, đặc biệt là những người trẻ, cần chủ động ngay từ bây giờ:
- Thay đổi tư duy: Hãy xem việc ghi chép sổ sách, xuất hóa đơn không phải là gánh nặng, mà là một công cụ để quản lý kinh doanh hiệu quả. Nó giúp bạn biết chính xác mình đang lãi hay lỗ ở đâu.
- Bắt đầu “số hóa” từ những việc nhỏ nhất: Sử dụng các ứng dụng quản lý bán hàng đơn giản trên điện thoại để ghi nhận doanh thu, quản lý kho. Đây là bước đệm hoàn hảo trước khi tiếp cận phần mềm kế toán chuyên nghiệp.
- Chủ động tìm hiểu kiến thức: Tham gia các khóa học ngắn hạn về kế toán, thuế cho chủ doanh nghiệp nhỏ. Kiến thức là sức mạnh giúp bạn tự tin và chủ động hơn.
- Tìm kiếm các giải pháp chi phí thấp: Hiện nay có rất nhiều phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử được thiết kế riêng cho mô hình siêu nhỏ với chi phí hợp lý.
Lời kết
Lộ trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai với hộ kinh doanh là một chặng đường dài và nhiều thách thức, nhưng đó là con đường tất yếu phải đi để nền kinh tế Việt Nam phát triển một cách bền vững và minh bạch. Đối với các chủ kinh doanh, thay vì lo sợ, hãy xem đây là một cơ hội để “lột xác”, để chuyên nghiệp hóa chính đứa con tinh thần của mình. Người chuẩn bị kỹ càng nhất sẽ là người chiến thắng trong sân chơi mới này.
Nguồn: Phương Dung (vnexpress.net)
Để lại một bình luận