Đề xuất khởi kiện online: Công lý thời 4.0 – Bước tiến hay thách thức cho hệ thống tư pháp?

Bạn đã bao giờ hình dung về việc nộp một bộ hồ sơ khởi kiện cồng kềnh, phải di chuyển xa xôi và mệt mỏi chờ đợi tại các cơ quan tố tụng chưa? Đó là một thực tế đã tồn tại trong nhiều thập kỷ. Nhưng trong một thế giới nơi chúng ta có thể đặt xe, mua sắm, và giao dịch ngân hàng chỉ bằng vài cú chạm, việc tiếp cận công lý dường như vẫn còn ở một kỷ nguyên khác. Giữa bối cảnh đó, đề xuất khởi kiện online không còn là ý tưởng viễn tưởng, mà đang trở thành một dự án cải cách tư pháp trọng điểm.

Đây không chỉ là một nâng cấp về công nghệ, mà là một sự thay đổi mang tính cách mạng trong tư duy, hứa hẹn sẽ giúp người dân “chạm” đến công lý một cách dễ dàng hơn bao giờ hết. Hãy cùng EHOU “giải mã” đề xuất mang tính bước ngoặt này.

1. Bối cảnh: Vì sao phải “số hóa” tòa án?

Hệ thống tố tụng truyền thống, dù đã và đang làm tốt vai trò của mình, vẫn tồn tại những “điểm đau” cố hữu trong bối cảnh xã hội 4.0:

• Tốn thời gian và chi phí: Người dân phải tốn chi phí đi lại, in ấn hàng loạt giấy tờ và mất nhiều thời gian cho mỗi lần nộp hồ sơ hay nhận thông báo.
• Rào cản địa lý: Đối với những người ở vùng sâu vùng xa, việc tiếp cận tòa án cấp cao hơn là cả một thách thức lớn.
• Quá tải và chậm trễ: Lượng hồ sơ giấy khổng lồ gây áp lực lớn lên đội ngũ cán bộ tòa án, dễ dẫn đến quá tải và kéo dài thời gian xử lý.

“Số hóa” chính là chìa khóa để giải quyết triệt để những vấn đề này, hướng tới một nền tư pháp hiệu quả và thân thiện hơn.

>>Xem thêm: Ngành luật nói chung khác gì với luật kinh tế

2. “Giải mã” mô hình khởi kiện online: Sẽ hoạt động như thế nào?

Hãy hình dung về một quy trình được đơn giản hóa tối đa, nằm gọn trong lòng bàn tay bạn:

Bước 1: Đăng nhập và xác thực: Người dùng sẽ sử dụng tài khoản định danh điện tử (VNeID) hoặc chữ ký số để đăng nhập vào Cổng thông tin điện tử của Tòa án. Bước này đảm bảo tính bảo mật và xác định chính xác người khởi kiện.

Bước 2: Nộp đơn và tài liệu: Thay vì viết tay, bạn sẽ điền thông tin khởi kiện vào một biểu mẫu điện tử có sẵn. Mọi tài liệu, chứng cứ (hình ảnh, file ghi âm, văn bản…) đều có thể được tải lên trực tiếp.

Bước 3: Thanh toán án phí trực tuyến: Quy trình sẽ được tích hợp với các cổng thanh toán online, cho phép bạn nộp án phí một cách nhanh chóng và minh bạch.

Bước 4: Nhận thông báo điện tử: Mọi thông báo thụ lý, giấy triệu tập hay các văn bản tố tụng khác sẽ được Tòa án gửi trực tiếp vào tài khoản của bạn, thay vì phải chờ thư bảo đảm qua bưu điện.

Xa hơn nữa, mô hình này còn mở đường cho việc tổ chức các phiên hòa giải hay thậm chí là xét xử trực tuyến đối với các vụ việc đơn giản.

3. Lợi ích vượt trội: Công lý nhanh hơn, rẻ hơn và dễ tiếp cận hơn

• Với người dân: Tiết kiệm tối đa thời gian, chi phí đi lại, ăn ở. Phá vỡ rào cản địa lý, giúp mọi công dân, dù ở bất cứ đâu, cũng có thể bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
• Với hệ thống Tòa án: Giảm tải công việc giấy tờ, tự động hóa nhiều quy trình, giúp cán bộ tập trung hơn vào chuyên môn xét xử. Tăng tính minh bạch và hiệu quả quản lý.
• Với nền kinh tế: Việc giải quyết tranh chấp kinh doanh nhanh chóng và hiệu quả hơn sẽ giúp cải thiện môi trường đầu tư, tạo niềm tin cho các doanh nghiệp.

>>Xem thêm: Tư vấn: Luật hệ từ xa là gì?

4. Thách thức không nhỏ: Những rào cản cần vượt qua

Dù đầy hứa hẹn, con đường “số hóa công lý” vẫn còn nhiều chông gai:

• “Khoảng trống số”: Vẫn còn một bộ phận người dân chưa có đủ điều kiện về thiết bị công nghệ hoặc kỹ năng số để sử dụng thành thạo hệ thống.
• An ninh mạng: Việc bảo mật tuyệt đối cho một hệ thống chứa đựng những dữ liệu pháp lý cực kỳ nhạy cảm là một thách thức khổng lồ.
• Hành lang pháp lý: Cần phải sửa đổi đồng bộ các bộ luật về tố tụng để công nhận đầy đủ giá trị pháp lý của các giao dịch và chứng cứ điện tử.
• Xác thực chứng cứ điện tử: Làm thế nào để đảm bảo các file ghi âm, hình ảnh, tin nhắn… không bị cắt ghép, chỉnh sửa?

Lời kết

Đề xuất khởi kiện online là một bước đi tất yếu, phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới và chiến lược chuyển đổi số quốc gia. Dù còn nhiều thách thức, nhưng việc dám nghĩ, dám đề xuất đã cho thấy một tư duy cải cách mạnh mẽ. Đối với các chuyên gia luật tương lai và mọi công dân, việc trang bị kỹ năng số và sẵn sàng thích ứng với những thay đổi này là cực kỳ cần thiết. EHOU tin rằng, đây là một bước tiến quan trọng để công lý không chỉ được thực thi, mà còn thực sự gần gũi và phụng sự người dân.

>>Xem thêm: Đại Học Từ Xa Ngành Luật: Học Online, Bằng Uy Tín

Nguồn: Thành Chung (Báo Tuổi Trẻ)