Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc trang bị tiếng Anh cho con từ sớm được xem là một trong những khoản đầu tư quan trọng nhất của các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, một “rủi ro” lớn luôn đi kèm với khoản đầu tư này: Liệu việc học tiếng Anh sớm có làm con “mất gốc”, gây nhiễu loạn khả năng sử dụng tiếng Việt? Đây không còn là một nỗi lo cảm tính, mà là một bài toán chiến lược cần lời giải đáp rõ ràng.
Bài viết này từ EHOU sẽ không đi theo lối mòn “được hay không được”, mà sẽ cung cấp một khung chiến lược bài bản để phụ huynh có thể quản lý “dự án” song ngữ của con một cách hiệu quả, biến rủi ro thành cơ hội và xây dựng một tài sản ngôn ngữ bền vững.
Nội dung bài viết
1. Phân Tích “Rủi Ro”: Hiện Tượng “Nhiễu Loạn Ngôn Ngữ” Có Thực Sự Tồn Tại?
Trước khi xây dựng chiến lược, chúng ta cần phân tích đúng vấn đề. Hiện tượng trẻ trộn lẫn hai ngôn ngữ (ví dụ: “Mom ơi, con muốn eat kẹo”) thường khiến phụ huynh lo lắng. Tuy nhiên, dưới góc nhìn khoa học, đây là một giai đoạn phát triển tự nhiên gọi là “chuyển mã”, cho thấy não bộ của trẻ đang linh hoạt xử lý cả hai hệ thống ngôn ngữ.
Rủi ro thực sự không nằm ở việc trẻ trộn lẫn ngôn ngữ, mà ở việc triển khai sai phương pháp, dẫn đến:
- Mất cân bằng đầu vào: Trẻ tiếp xúc với tiếng Anh qua các kênh hào nhoáng (video, app) nhưng lại thiếu môi trường giao tiếp sâu sắc bằng tiếng Việt với gia đình.
- Vốn từ tiếng mẹ đẻ nghèo nàn: Trẻ có thể biết tên các con vật bằng tiếng Anh nhưng lại không biết các từ tương đương hoặc các từ mô tả phức tạp hơn trong tiếng Việt.
Vấn đề không phải là “học song ngữ”, mà là “học song ngữ như thế nào cho đúng”.
2. Khung Chiến Lược “Giữ Việt, Giỏi Anh” Cho Phụ Huynh
Để quản trị thành công “dự án” này, phụ huynh có thể áp dụng một khung chiến lược gồm 3 trụ cột chính:
Chiến lược 1: Phân Tách Ngữ Cảnh Rõ Ràng
Não bộ của trẻ cần sự nhất quán để phân loại thông tin. Thay vì trộn lẫn hai ngôn ngữ trong cùng một câu nói, hãy tạo ra những “vùng ngôn ngữ” riêng biệt. Phương pháp phổ biến là “Mỗi người – Một ngôn ngữ”, ví dụ: mẹ luôn nói tiếng Việt, ba luôn nói tiếng Anh với con. Nếu không thể, hãy phân chia theo không gian hoặc thời gian:
- Theo không gian: Tiếng Anh được sử dụng ở “góc vui chơi”, tiếng Việt được dùng trong “bàn ăn”.
- Theo thời gian: Dành 30 phút buổi tối để “chìm đắm” trong môi trường tiếng Anh qua sách truyện, bài hát.
Chiến lược 2: Lấy Tiếng Mẹ Đẻ Làm Nền Tảng Vững Chắc
Tư duy sai lầm là xem hai ngôn ngữ là đối thủ của nhau. Thực tế, một nền tảng tiếng mẹ đẻ vững chắc chính là đòn bẩy giúp học ngoại ngữ thứ hai tốt hơn.
- Ưu tiên xây dựng vốn từ tiếng Việt: Hãy đảm bảo con có một môi trường tiếng Việt phong phú qua trò chuyện, đọc thơ, kể truyện cổ tích. Khi con nắm vững các khái niệm bằng tiếng Việt, việc học từ tương đương trong tiếng Anh sẽ dễ dàng hơn nhiều.
- Tiếng Việt là ngôn ngữ của tình cảm: Hãy dùng tiếng Việt để tâm sự, chia sẻ và thể hiện tình yêu thương, giúp con xây dựng một liên kết cảm xúc sâu sắc với ngôn ngữ mẹ đẻ.
Chiến lược 3: Tiếp Cận Tự Nhiên Qua Trải Nghiệm
Với trẻ nhỏ, việc học hiệu quả nhất đến từ sự thẩm thấu tự nhiên, không phải “nhồi nhét” kiến thức.
- Tạo ra “trải nghiệm thương hiệu” tích cực: Gắn việc học tiếng Anh với những hoạt động vui vẻ như ca hát, nhảy múa, chơi game, xem phim hoạt hình. Mục tiêu là để trẻ yêu thích ngôn ngữ đó một cách tự nhiên.
- Tránh áp lực học thuật: Việc dạy ngữ pháp hay bắt trẻ học thuộc danh sách từ vựng ở độ tuổi này có thể gây tác dụng ngược, khiến trẻ sợ hãi và từ chối tiếp nhận ngôn ngữ.
Tạm kết: Phụ Huynh Là “Giám Đốc Dự Án”
Việc giúp con “giữ tiếng Việt, giỏi tiếng Anh” hoàn toàn khả thi. Điều đó không phụ thuộc vào may rủi, mà phụ thuộc vào việc phụ huynh có một chiến lược rõ ràng hay không. Thay vì lo lắng, hãy nhìn nhận bản thân như một “Giám đốc dự án” đang kiến tạo nên một trong những tài sản quý giá nhất cho tương lai của con. Với một phương pháp đúng đắn, bạn không chỉ giúp con giỏi ngoại ngữ, mà còn xây dựng cho con một tư duy linh hoạt và một nền tảng văn hóa vững chắc.
Nguồn: vnexpress.net
Để lại một bình luận